Yazıda neler var?
Almanca Edilgen Çatı | Das Passiv
Almaca edilgen çatının veya almanca passiv konusunun detaylarına girmeden önce aktif ve pasif cümle ne anlama geldiğine bir göz atalım. Aktif cümlede (Aktivsatz) bir iş,oluş veya hareket bizzat cümlenin öznesi tarafından yapılıyordur ama pasif cümleler (Passivsatz) ise yapılan iş,oluş veya hareketi yapanın belli olmadığı veya belirtilmek istenilmediği cümlelerdir ve daha çok durum,iş veya oluş ön plana çıkarmaya çalışılır. Edilgen yapı, Türkçemizde kırılmak,öpülmek,silinmek vs. fiillerinde bulunan –il,-ul,-ül,-in,-un,-ün vs gibi eklere karşılık gelmektedir.
Örnekler
- Ich schreibe den Brief.
- Anlamı: Ben mektubu yazıyorum / Aktif cümledir ve işi yapan bizzat “ich” yani “ben” öznesidir.
- Den Brief wird geschrieben.
- Anlamı: Mektup yazılıyor / Pasif cümledir ve yapılan iş ön plana çıkartılmıştır.
Edilgen yapıyı kurmak için 3 ana durum gereklidir:
- Werden yardımcı fiili
- Esas fiilin 3.hali
- İşi yapanı belirtmek istersek von veya durch ilgeci ( zorunlu değil )
Örnekler
- Neue Gesetze werden von der Regierung bestätigt.
- Anlamı: Yeni kanunlar hükümet tarafından onaylanıyor.
- Der Patient wurde durch die Operation gerettet.
- Anlamı: Hasta ameliyatla kurtarıldı.
- Die Wohnung wurde durch meinen Freund gefunden.
- Anlamı: Ev, arkadaşım aracılığı ile bulundu.
- Die Maschine wird mit Benzin angetrieben.
- Anlamı: Makine benzinle çalışıyor.
- Der Kranke wird vom Arzt operiert.
- Anlamı: Hasta doktor tarafından ameliyat ediliyor.
- 100 Bücher werden im Jahr gelesen.
- Anlamı: Yılda 100 kitap okunuyor.
- Hier wird nur Deutsch gesprochen.
- Anlamı: Burada sadece Almanca konuşulur.
Almancada iki çeşit pasif yapısı karşımıza çıkar:
Vorgangspassiv
Olayı,durumu veya oluşu vurgulamak istersek kullanırız. ( Was passiert? )
werden + Partizip II
- Das Fenster wird vom Lehrer geöffnet.
- Die Hausaufgaben werden vom Schüler gemacht.
- Das Schwimmbad wird geschlossen.
Zustandspassiv
Olaydan ziyade sonucu vurgulamak için kullanırız ve sein fiilinin çekimleri ile yapılır.
sein + Partizip II
- Das Fenster ist geöffnet.
- Die Hausaufgaben sind gemacht.
- Das Schwimmbad ist geschlossen.
Aktif Cümle Nasıl Pasif Yapılır?
Bir aktif cümle pasif hale getirilirken şu adımlar izlenir:
- Aktif cümledeki akkusativ halde bulunan nesne pasif cümlede özne yapılır.
- Aktif cümledeki özne ya atılır ya da von (+Dativ) yapılarak pasif cümleye eklenir.
- Pasif cümlede werden yardımcı fiili çekimlenir ve fiilin Partizip II hali kullanılır.
- Aktif cümlelerin zamanına bakılır ve pasif cümle oluşturulurken zaman değiştirilmez.
- Aktif cümlede belirtili nesne yok ise Pasif cümlede es belirsiz zamiri kullanılabilir.
Aktif Cümle : Jemand (özne) verletzt (fiil) den Mann (nesne) – (partizip 2)
Pasif Cümle : Der Mann (özne) wird (fiil) von jemandem (nesne) verletzt (partizip 2)
Edilgen Çatıda Zamanlar | Zeitformen im Passiv
Das Präsens
Das Präsens, Almacada hem şimdiki zaman hem de geniş zaman yerine kullanıldığından Türkçemize iki türlü çevrilir ve –iyor,-üyor,-er,-ar,-ecek,-acak,-mekte,-makta anlamlarına gelmektedir.
Das Präsens durumunda werden yardımcı fiili öznelere göre çekimlenir ve ana fiil Partizip II halinde cümlenin sonunda yer alır.
werden + Partizip II
sehen ( görmek )
ich werde gesehen : görülüyorum
du wirst gesehen : görülüyorsun
er/sie/es wird gesehen : görülüyor
wir werden gesehen : görülüyoruz
ihr werdet gesehen : görülüyorsunuz
sie werden gesehen : görülüyorlar
Sie werden gesehen : görülüyorsunuz (kibarca)
Örnekler
- Jetzt wird der Mann ins Krankenhaus gebracht.
- 100 Bücher werden im Jahr gelesen.
- Der Kuchen wird vom Bäcker gebacken.
- Die Koffer werden vom Gast gepackt.
- Wann wird der Gast von uns eingelanden?
Das Präteritum
Bu zaman her yönüyle das Präsens haline benzer, tek fark burada werden yardımcı fiilinin 2.hali (wurden) kişilere göre çekilip kullanılır. Bu zaman Türkçemize hem şimdiki zamanın hikayesi hem de di’li geçmiş zaman olarak çevrilir.
wurde + Partizip II
sehen ( görmek )
ich wurde gesehen : görülüyordum
du wurdest gesehen : görülüyordun
er/sie/es wurde gesehen : görülüyordu
wir wurden gesehen : görülüyorduk
ihr wurdet gesehen : görülüyordunuz
sie wurden gesehen : görülüyorlardı
Sie wurden gesehen : görülüyordunuz (kibarca)
Örnekler
- Der Ring wurde in der See gefunden.
- Wann wurde Der Roman von ihm gelesen?
- Das Passiv wurde vom Lehrer erklärt.
- Die Kinder wurden zum Spielraum gebracht.
- Der Apfel wurde von dem Vogel gefressen.
Das Perfekt
Edilgen cümle oluştururken Perfekt durumunda her zaman sein kullanılır ve kişilere göre çekimleri yapılır. Passiv durumunun yardımcı fiili worden ise cümlenin en sonunda, Partizip II halinde bulunan fiil ise worden’dan hemen önce gelir. Ayrıca gündelik hayatta passiv yapısı olarak daha çok kullanılınır.
sein + Partizip II + worden
sehen ( görmek )
ich bin gesehen worden : görüldüm
du bist gesehen worden : görüldün
er/sie/es ist gesehen worden : görüldü
wir sind gesehen worden : görüldük
ihr seid gesehen worden : görüldünüz
sie sind gesehen worden : görüldüler
Sie sind gesehen worden : görüldünüz (kibarca)
Örnekler
- Warum ist Das Paket von der Firma nicht geschickt worden?
- Das Auto ist vor dem Haus gewaschen worden.
- Die Bank ist um 23.00 Uhr ausgeraubt worden.
- Der Täter sind in der Stadtzentrale gesehen worden.
- Das Buch ist gelesen worden.
- Der Mann ist von dem Arzt operiert worden.
Das Plusquamperfekt
Bu zamana her yönüyle das Perfekt gibidir, tek fark burada sein yardımcı fiilinin 2.hali (war) kişilere göre çekimlenip kullanılır. Bunun dışında bütün kurallar das Perfekt ile aynıdır.
war + Partizip II + worden
sehen ( görmek )
ich war gesehen worden : görülmüştüm
du warst gesehen worden : görülmüştün
er/sie/es war gesehen worden : görülmüştü
wir waren gesehen worden : görülmüştük
ihr wart gesehen worden : görülmüştünüz
sie waren gesehen worden : görülmüşlerdi
Sie waren gesehen worden : görülmüştünüz (kibarca)
Örnekler
- War er von uns nicht eingeladen worden?
- Die Tasche war von dem Polizisten gefunden worden.
- Das Auto war vor dem Haus gewaschen worden.
- Die Bank war um 23.00 Uhr ausgeraubt worden.
- Der Täter waren in der Stadtzentrale gesehen worden.
Das Futur I
Bu yapıda, zaman yardımcı fiili olan werden kişilere göre çekimlenir, das Passiv yardımcı fiili mastar halinde cümle sonunda dururken hemen öncesinde ise esas fiilin 3.hali bulunur. Burada iki werden birbirlerine karıştırılmama özen gösterilmelidir. Das Futur I, Türkçemizde –ecek, -acak anlamlarına gelmektedir.
werden + Partizip II + werden
sehen ( görmek )
ich werde gesehen werden : görüleceğim
du wirst gesehen werden : görüleceksin
er/sie/es wird gesehen werden : görülecek
wir werden gesehen werden : görüleceğiz
ihr werdet gesehen werden : görüleceksiniz
sie werden gesehen worden : görülecekler
Sie werden gesehen worden : görüleceksiniz(kibarca)
Örnekler
- Wann wird er von uns eingeladen werden.
- Die Briefe werden von dem Postboten gebracht werden.
- Die Arbeit wird morgen beendet werden.
- Die Hausaufgaben werden von den Schülern gemacht werden.
- Diese Funk wird in einer Woche verkauft werden.
Das Futur II
Bu yapıda das Futur yardımcı fiili olan werden kişilere göre çekilirken, cümlenin en sonuda worden sein getirilir. Onların önünde ise esas fiilin 3.hali bulunur. Gündelik hayatta çok fazla kullanılan bir yapı olmamakla beraber, Türkçemize –mış,-ıyor olacak şeklinde çevrilir.
werden + Partizip II + worden sein
sehen ( görmek )
ich werde gesehen worden sein : görülmüş olacağım
du wirst gesehen worden sein : görülmüş olacaksın
er/sie/es wird gesehen worden sein : görülmüş olacak
wir werden gesehen worden sein : görülmüş olacağız
ihr werdet gesehen worden sein : görülmüş olacaksınız
sie werden gesehen worden sein : görülmüş olacaklar
Sie werden gesehen worden sein: görülmüş olacaksınız(kibarca)
Örnekler
- Warum wird er nicht eingeladen worden sein?
- Der Kuchen wird von den Gästen gegessen worden sein.
- Diese Funk wird in einer Woche verkauft worden sein.
- Die Hausaufgaben werden von den Schülern gemacht worden sein.
- Die Briefe werden von dem Postboten gebracht worden sein.
Şimdi ise gelin tüm edilgen yapıları bir tablo halinde inceleyip büyük resmi daha kolay görelim.
Präsens : werden + Partizip 2 : Der Gast wird eingeladen : Misafir davet ediliyor
Präteritum : wurde + Partizip 2 : Der Gast wurde eingeladen : Misafir davet ediliyordu
Perfekt : sein + Partizip 2 + worden : Der Gast ist eingeladen worden : Misafir davet edildi
Plusquamperfekt : war + Partizip 2 + worden : Der Gast war eingeladen worden : Misafir davet edilmişti
Futur 1 : werden + Partizip 2 + werden : Der Gast wird eingeladen werden : Misafir davet edilecek
Futur 2 : werden + Partizip 2 + werden sein : Der Gast wird eingeladen werden sein : Misafir davet edilmiş olacak
Passiv Konusunda Önemli Noktalar
Her konuda olduğu gibi passiv konusunda da olmazsa olmaz bazı dikkat etmemiz gereken noktalar bulunmaktadır.
Açıklama
Eğer aktif cümlede akkusativ halde bir nesne (pasif cümlenin öznesi olacak) yok ise edilgen cümlede özenin yerini doldurması için es belirsiz öznesi kullanılır ya da dativ halde bulunan nesne, özne durumunda da dativ halde duracak şekilde kullanılır. Bu gibi durumlarda her zaman 3.tekil şahsa göre çekimleme yapılır.
- Man arbeitet sonntags nicht. (İnsan pazar günleri çalışmaz) / nesne yok
Es wird sonntags nicht gearbeitet. (Pazar günleri çalışılmaz)
- Er dankt heute dem Lehrer. (O bugün öğretmene teşekkür ediyor) / dativ halde nesne var
Dem Lehrer wird heute von ihm gedankt.(Bugün onun tarafından öğretmene teşekkür ediliyor)
- Das Kind hilft dem alten Mann. (Çocuk yaşlı adama yardım ediyor) / dativ halde nesne var
Dem alten Mann wird von dem Kind geholfen. (Çocuk tarafından yaşlı adama yardım ediliyor)
Açıklama
Öznesi olmayan ifade cümlelerini de pasif halde es ile başlatmak mümkündür, yalnız bu durumda cümlenin esas öznesi tekil ise es tekil şahsa göre, çoğul ise 3.çoğul şahsa göre çekimi yapılır.
- Es wird im Sommer viel Wasser getrunken. (Yazın çok su içilir) / 3.tekil şahıs
- Es werden viele Reisen (Birçok seyahat organize ediliyor) / 3.çoğul şahıs
Açıklama
Özne yerine man kullanıldığında cümle edilgen anlam kazanır. Man cümlelerinin yapısı etken, anlamı edilgendir. man cümlelerinde fiil 3. tekil şahısa göre çekimlenir ve her zamanda kullanılabilir. Ayrıca işin kimin tarafından yapıldığı belirtilmediği için von kullanılmaz ve Türkçemize insan,adam diye de çevrilebilir.
- Man trinkt jeden Tag Tee. (Her gün çay içilir)
- Man hatte letzte Woche das Auto gewaschen. ( Araba geçen hafta yıkanmıştı)
- Wo kann man noch racuhen? (Hala nerede sigara içilebiliyor?)
- Man arbeitet in Europa Tag und Nacht. (Avrupa’da gece gündüz çalışılır)
- In der Klasse darf man nicht schlafen. (İnsan sınıfta uyumamalı)
Açıklama
Sich lassen yapısı da cümleye edilgen anlam kazandırabilir.
- Dieses Problem lässt sich sehr leicht lösen. (Bu problem çok kolay çözülebilir)
- Das Buch lässt sich in der Bibliothek lesen. (Kütüphanede kitap okunabilir)
Açıklama
Sein, geben, bleiben, gehen, stehen … zu + Infinitiv yapısı da cümleye edilgen anlam kazandırabilir ve geçmiş zaman olması için sadece fiilleri geçmiş yapmak, gelecek zaman için ise werden fiili kullanmak yeterlidir.
- Es gibt noch viel zu tun. (Daha yapılacak çok şey var)
- Das Auto war zu waschen. (Araba yıkanabilirdi)
- Das Bild geht nicht zu befestigen. (Resim asılamıyor)
Açıklama
Fiillerin sonunda bulunan mastar eki (-en) atılarak, fiil kökünün sonuna -bar soneki getirilerek oluşturulan fiil cümleye hem edilgen (Passiv) anlam hem de –ebilir (können) anlamı verir. Sein yardımcı fiili ile kullanılır.
- Das Problem war leicht lösbar. (Problem kolayca çözülebilirdi) / lösen – lösbar
- Dieses Gericht ist nich essbar. ( Bu yemek yenilemez) / essen – essbar
- Not 1
Açıklama
Eğer aktif cümlede akkusativ halde bir nesne (pasif cümlenin öznesi olacak) yok ise edilgen cümlede özenin yerini doldurması için es belirsiz öznesi kullanılır ya da dativ halde bulunan nesne, özne durumunda da dativ halde duracak şekilde kullanılır. Bu gibi durumlarda her zaman 3.tekil şahsa göre çekimleme yapılır.
- Man arbeitet sonntags nicht. (İnsan pazar günleri çalışmaz) / nesne yok
Es wird sonntags nicht gearbeitet. (Pazar günleri çalışılmaz)
- Er dankt heute dem Lehrer. (O bugün öğretmene teşekkür ediyor) / dativ halde nesne var
Dem Lehrer wird heute von ihm gedankt.(Bugün onun tarafından öğretmene teşekkür ediliyor)
- Das Kind hilft dem alten Mann. (Çocuk yaşlı adama yardım ediyor) / dativ halde nesne var
Dem alten Mann wird von dem Kind geholfen. (Çocuk tarafından yaşlı adama yardım ediliyor)
- Not 2
Açıklama
Öznesi olmayan ifade cümlelerini de pasif halde es ile başlatmak mümkündür, yalnız bu durumda cümlenin esas öznesi tekil ise es tekil şahsa göre, çoğul ise 3.çoğul şahsa göre çekimi yapılır.
- Es wird im Sommer viel Wasser getrunken. (Yazın çok su içilir) / 3.tekil şahıs
- Es werden viele Reisen (Birçok seyahat organize ediliyor) / 3.çoğul şahıs
- Not 3
Açıklama
Özne yerine man kullanıldığında cümle edilgen anlam kazanır. Man cümlelerinin yapısı etken, anlamı edilgendir. man cümlelerinde fiil 3. tekil şahısa göre çekimlenir ve her zamanda kullanılabilir. Ayrıca işin kimin tarafından yapıldığı belirtilmediği için von kullanılmaz ve Türkçemize insan,adam diye de çevrilebilir.
- Man trinkt jeden Tag Tee. (Her gün çay içilir)
- Man hatte letzte Woche das Auto gewaschen. ( Araba geçen hafta yıkanmıştı)
- Wo kann man noch racuhen? (Hala nerede sigara içilebiliyor?)
- Man arbeitet in Europa Tag und Nacht. (Avrupa’da gece gündüz çalışılır)
- In der Klasse darf man nicht schlafen. (İnsan sınıfta uyumamalı)
- Not 4
Açıklama
Sich lassen yapısı da cümleye edilgen anlam kazandırabilir.
- Dieses Problem lässt sich sehr leicht lösen. (Bu problem çok kolay çözülebilir)
- Das Buch lässt sich in der Bibliothek lesen. (Kütüphanede kitap okunabilir)
- Not 5
Açıklama
Sein, geben, bleiben, gehen, stehen … zu + Infinitiv yapısı da cümleye edilgen anlam kazandırabilir ve geçmiş zaman olması için sadece fiilleri geçmiş yapmak, gelecek zaman için ise werden fiili kullanmak yeterlidir.
- Es gibt noch viel zu tun. (Daha yapılacak çok şey var)
- Das Auto war zu waschen. (Araba yıkanabilirdi)
- Das Bild geht nicht zu befestigen. (Resim asılamıyor)
- Not 6
Açıklama
Fiillerin sonunda bulunan mastar eki (-en) atılarak, fiil kökünün sonuna -bar soneki getirilerek oluşturulan fiil cümleye hem edilgen (Passiv) anlam hem de –ebilir (können) anlamı verir. Sein yardımcı fiili ile kullanılır.
- Das Problem war leicht lösbar. (Problem kolayca çözülebilirdi) / lösen – lösbar
- Dieses Gericht ist nich essbar. ( Bu yemek yenilemez) / essen – essbar
Tabi her tür cümle de pasif hale dönüştürülemez. Örneğin; geçişli fiiller, geçişli olmayan ve geçmiş zamanda sein yardımcı fiili ile kullanılan kommen, gehen, laufen, fliegen vs gibi fiiller ve pasif yapılması uygun olmayan sein, haben, bekommen, wachsen, kosten, modalverben gibi fiiller.
İşte bu, başardınız!!! Yazımızın sonuna gelmiş bulunmaktasınız 🙂
Eğer beğendiyseniz hemen sol altta bulunan “Sevdim” tuşuna basarak ve aşağıda bulunan kısma yorumlarınızı yazarak bizi çok mutlu edebilirsiniz.
“Görüşleriniz bizim için değerlidir“
